Gia sư ở Biên Hòa cảm nhận vẻ đẹp trữ tình của sông đà trong tác phẩm Người Lái Đò Sông Đà của nhà văn Nguyễn Tuân

Trần Lai

Gia sư ở Biên Hòa thấy rằng Nguyễn Tuân là nhà thơ lớn của, nhà văn hóa lớn của dân tộc Việt Nam.

Được mệnh danh là nghệ sĩ “duy mỹ”, “suốt đời đi tìm cái đẹp”, Nguyễn Tuân đã dụng công mày mò, khám phá, tìm hiểu để phát hiện và phản ánh hiện thực cuộc sống mới mẻ, sinh động đa chiều vào những sáng tác văn chương chân chính của mình. Và nhắc về đề tài thiên nhiên, nhớ về Nguyễn Tuân, ta không thể không kể đến tác phẩm nổi tiếng “Người lái đò sông Đà”. Trongg văn bản này, người đọc bị cuốn hút bởi vẻ đẹp trữ tình thơ mộng của dòng sông Đà nên thơ thuộc vùng núi Tây Bắc.

Dạy kèm Biên Hòa thấy Sông Đà là một con sông độc đáo và sinh động.

Vẻ đẹp của nó có thể tóm lại trong hai từ: hung bạo và trữ tình. Nếu những đoạn văn trước, Nguyễn Tuân chủ yếu tập trung thể hiện màu sắc hung bạo thì ở những đoạn văn cuối, dưới ngòi bút Nguyễn Tuân, con sông Đà lại rất trữ tình, thơ mộng, gợi bao cảm xúc làm say mê lòng người. Sinh thể Đà giang như chợt rùng mình thoát xác. Dòng sông hung thần thoắt biến dạng thành dòng sông thiếu nữ - dòng sông trữ tình. Đọc tác phẩm, người đọc cứ ngỡ như đây không phải là một dòng sông đơn thuần, mà nó là con người và chính là con người với những nét đẹp độc đáo, không thể lẫn với bất cứ ai.

song-da
Đó là lúc Nguyễn Tuân nhìn cảnh vật ở góc độ của một tâm hồn nghệ sĩ tài hoa để phát hiện một khía cạnh khác của sông Đà. Từ trên cao nhìn xuống, tác giả thấy sông Đà như “cái dây thừng ngoằn ngoèo”. Khi trữ tình, sông Đà hiền hòa, mềm mại, huyền ảo như mái tóc của một người phụ nữ kiều diễm: “Con sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân”. Một so sánh liên tưởng bất ngờ, thú vị làm người đọc dường như không còn nhận ra đây là con sông nữa mà là một mĩ nhân đang làm duyên làm dáng với Tây Bắc. Thật gợi cảm biết bao!
Không chỉ đẹp ở hình dáng, sông Đà còn gợi cảm ở màu sắc, mà tác giả đã bao lần dày công quan sát mới nói hết được vẻ độc đáo ấy. Qua làn mây mùa xuân, sông Đà xanh màu ngọc bích, nghĩa là một màu xanh trong và sáng, chứ nó không gợn thứ sắc màu đùng đục như màu xanh canh hến của sông Gâm, sông Lô. Qua ánh nắng mùa thu, “ Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa”. Có thể tưởng tượng sông Đà đang làm duyên, màu nước chính là sắc áo để nó thay đổi theo từng mùa.
Đặc biệt, sông Đà trữ tình trong không khí hoang dại, tĩnh lặng, hiền hòa. Nguyễn Tuân mơ màng dắt chúng ta về với vẻ đẹp của dòng sông qua hai hình ảnh so sánh:“Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”. Để lột tả không khí đầy thơ ấy, Nguyễn Tuân đã tả đàn hươu ngẩng đầu ngơ ngác mơ một tiếng còi sương, và cái nắng tháng ba Đường thi “Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu”, gợi tâm sự của “người tình nhân chưa quen biết”.

nguoi-lai-do-song-da
Lúc sông Đà hung bạo, nó là kẻ thù của con người với diện mạo và tâm địa độc ác, nhưng khi hiền hòa, tình cảm của dòng sông đối với con người lại như một “cố nhân” xa thì thấy nhớ thương, gặp lại thì mừng vui“như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm”, “như nối lại chiêm bao đứt quãng”. Có những quãng sông lặng tờ mà dòng chảy “lững lờ như nhớ thương những hòn đá thác xa xôi để lại trên thượng nguồn Tây Bắc”.

Trung tâm gia sư ở Biên Hòa Đồng Nai chia sẻ nghệ thuật trong tác phẩm

Bằng nghệ thuật so sánh, điệp từ, câu văn linh hoạt, nhẹ nhàng, đoạn văn miêu tả dòng sông thơ mộng, hiền hòa gợi cảm như một khúc nhạc êm ái, như một bức tranh thủy mặc mang đến cho tâm hồn người đọc những rung động tinh vi, những cảm xúc mênh mang. Nguyễn Tuân nhìn sông Đà như một con người dịu dàng, duyên dáng, hồn nhiên, tĩnh lặng. Có thể nói, qua hình tượng sông Đà, Nguyễn Tuân đã thể hiện tình yêu mến thiết tha, tự hào đối với thiên nhiên, đất nước.

Tôi là Trần Lai hiện đang là Co-Founder của Gia Sư Minh Trí. Trong blog của mình tôi chia sẻ các phương pháp học tập hiệu quả, các bài văn hay, thông tin về tác giả, tác phẩm để quý thầy cô, quý phụ huynh và các em học sinh tham khảo. Hi vọng sẽ giúp ích cho quý độc giả

Trần Lai

Các bài viết khác...