Nội dung

Gia Sư Tại Biên Hòa suy nghĩ về cây đàn trong tác phẩm - Đàn Ghita Của Lor-Ca

Gia Sư Tại Biên Hòa cho rằng Thanh Thảo là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, thơ của ông giàu tính triết luận, hướng tới vẻ đẹp của con người: lòng nhân ái, trung thực, quả cảm…Thanh Thảo là nhà thơ đi tiên phong trong nỗ lực đổi mới thơ Việt, bài thơ “Đàn ghita của Lor-ca” (được sáng tác năm 1979, in trong tập “Khối vuông ru-bích” năm 1985) là bài thơ tiêu biểu nhất thể hiện kiểu tư duy mới của Thanh Thảo. Mà trong đó, hình tượng cây đàn ghita chính là một điểm sáng để người đọc đón nhận những nét mới trong văn học Việt Nam thời kí đó.

Trong tác phẩm “Đàn ghi ta của Lor-ca”, Lor-ca là nhà thơ lớn của Tây Ban Nha thế kỉ 20, ông chuyên đi hát nghêu ngao những bài hát do mình viết với cây đàn ghi-ta để phản đối chính quyền phát xít Phrăng-cô, sau đó, ông cũng bị chính bọn phát xít này thủ tiêu. Đồng cảm với sự hy sinh anh dũng của Lor-ca, Thanh Thảo đã sáng tác bài thơ này.

gia-su-tai-bien-hoa-dong-nai-voi-cay-dan-ghi-ta

Trung tâm gia sư ở Biên Hòa Đồng Nai thấy rằng cây đàn ghi-ta gắn liền với câu thơ như lời trăn trối của Lor-ca và Thanh Thảo đã lấy câu thơ làm lời đề từ:

“Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn.”

(Lor-ca)

Lor-ca đã dự cảm được cái chết của mình, chính quyền phát xít muốn tiêu diệt ông, Lor-ca chết khi tài năng đang nở rộ. Và ông muốn nhắn nhủ với hậu thế - những thế hệ nghệ sĩ kế tiếp phải không ngừng tìm tòi và sáng tạo để dựng nên thời đại nghệ thuật mới với những tác phẩm chân chính vượt lên trên sự nghiệp sáng tác của ông.

Cây đàn ghi-ta được hiểu rộng là sự nghiệp của Lor-ca, là đóng góp của ông trên lĩnh vực nghệ thuật. Cây đàn còn biểu tượng cho nghệ thuật, cho sự bất tử của cái đẹp. Người nghệ sĩ có thể bị giết chết nhưng không ai có thể giết được nghệ thuật. Bởi lẽ, nghệ thuật là linh hồn của con người, là tạo vật của cuộc sống.

Ảnh hưởng của chủ nghĩa siêu thực, của thơ tượng trưng thơ ông là sự đề cao khai thác cái ngẫu hứng. Hình tượng thơ của ông mang tính đa nghĩa với sự chuyển đổi cảm giác linh động:

“tiếng ghi-ta nâu

bầu trời cô gái ấy”

Màu nâu là màu của đất, màu của đàn ghi-ta, màu da người Di-gan (Lor-ca đã từng yêu một cô gái người Di-gan). Màu nâu cũng vì thế mà trở thành màu của quê hương, của xứ sở thân yêu.

“tiếng ghi ta lá xanh biết mấy”

Màu xanh là màu của cây cỏ, màu của bầu trời. Trời và đất là biểu tượng cho sự bất diệt để ca ngợi sự trường cửu của nghệ thuật, của cái đẹp. Giác quan được chuyển đổi từ thính giác sang thị giác.

“tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan”

“bọt nước” ai cũng từng thấy, “tiếng đàn” ai cũng từng nghe nhưng kết hợp tiếng đàn bọt nước chỉ có Thanh Thảo mới tạo ra cái nhìn khác lạ trong cái quen thuộc. “bọt nước” thì dễ vỡ, tiếng đàn bọt nước vỡ tan để nói cái mong manh của nghệ thuật trong bối cảnh bạo lực và tội ác ngự trị

“tiếng ghi-ta ròng ròng

máu chảy”

trung-tam-gia-su-o-bien-hoa-dong-nai-voi-cay-dan-ghi-ta

Cũng là một hình ảnh khác vừa quen thuộc mà vừa mới mẻ, quen thuộc bởi tiếng đàn ấy từng được Nguyễn Du nói tới:

“Bốn dây rỉ máu năm đầu ngón tay”

Còn mới là vì đó không chỉ có ngón đàn ứa máu như Kiều, mà còn là máu chảy ra từ tiếng đàn, là bản nhạc ứa máu.

“không ai chon cất tiếng đàn” nói tới cái chết bi thảm của Lor-ca, ông bị bọn phát xít ném xác xuống giếng nhằm bịt đầu mối.

‘tiếng đàn như có mọc hoang”

“cỏ mọc hoang” là sự bất diệt của sự sống, bị lãng quên, giày xéo hay ngăn cản thì có vẫn cứ tồn tại, không một sức mạnh nào có thể ngăn cản được nghệ thuật, hủy diệt cái đẹp.

Gia Sư Minh Trí Biên Hòa cho rằng hình tượng cây đàn ghi-ta trong tác phẩm “Đàn ghi ta của Lor-ca” là một hình tượng giàu tính thẩm mĩ mà người nghệ sĩ Thanh Thảo đã xây dựng được. Cây đàn biểu tượng cho văn hóa Tây Ban Nha (đàn ghi-ta có nguồn gốc từ Tây Ban Nha), cho sự nghiệp sáng tác nghệ thuật của Lor-ca. Nhờ cây đàn, hai nhà thơ lớn của hai thệ hệ, hai đất nước được kết nối với nhau.

Tôi là Trần Lai hiện đang là Co-Founder của Gia Sư Minh Trí. Trong blog của mình tôi chia sẻ các phương pháp học tập hiệu quả, các bài văn hay, thông tin về tác giả, tác phẩm để quý thầy cô, quý phụ huynh và các em học sinh tham khảo. Hi vọng sẽ giúp ích cho quý độc giả

Trần Lai

Các bài viết khác...